Araba Sesleri ve Nedenleri: Tıkırtı, Vuruntu, Islık, Uğultu ve Çözümleri
Aracınızdan gelen tıkırtı, vuruntu, ıslık, uğultu veya cızırtı gibi sıra dışı sesler genellikle ciddi bir arızanın habercisi olabilir. Bu seslerin nedenleri; süspansiyon sisteminden frenlere, motordan yürüyen aksama kadar pek çok farklı noktadan kaynaklanabilir. Bu kapsamlı rehberde, araç sahiplerinin en sık karşılaştığı ses türlerini, bu seslerin ana nedenlerini, olası arıza noktalarını ve çözüm yöntemlerini ayrıntılı şekilde bulabilirsiniz. Aracınızın güvenliğini ve sürüş konforunu artırmak için seslerin ne anlama geldiğini bilmek oldukça önemlidir.
Araba Sesleri: Türleri, Nedenleri ve Çözümleri
Her araç zamanla mekanik aşınma yaşar. Bu aşınmalar farklı seslere yol açar ve her ses aslında bir uyarıdır. Sesleri doğru şekilde analiz etmek hem maliyetli arızaların önüne geçer hem de güvenli sürüş sağlar.
Aşağıda en sık duyulan otomobil sesleri ve açıklamaları yer alıyor.
1. Tıkırtı Sesi (Tak Tuk Sesleri)
Nedenleri
Aracın altından veya ön taraftan gelen “tık tık” sesleri genellikle şu kaynaklardan çıkar:
Salıncak burçlarının aşınması
Rot başı, z rot veya rotil boşlukları
Viraj denge çubuğu lastiklerinin gevşemesi
Amortisörün yay veya üst takoz arızası
Fren kaliper pimi boşluğu
İç kapı plastiklerinden gelen trim sesleri
Bagaj içi gevşek parçalar
Özellikle bozuk yolda artan tıkırtı sesleri süspansiyon kaynaklıdır.
Çözüm
Rot ve süspansiyon kontrolü yapılmalı.
Amortisör takozları kontrol edilmeli.
Kaliper pimleri yağlanmalı veya yenilenmeli.
İç trim sesleri için fitil bakımı yapılmalı.
Bagaj sabitleme noktaları gözden geçirilmeli.
2. Vuruntu Sesi (Tok Tok veya Metal Vurma)
Nedenleri
Aracın altından gelen sert “tok” sesleri ciddi arızalara işaret edebilir:
Motor takozu kopması
Şanzıman takozu arızası
Aks kafa arızası
Direksiyon kutusu boşluğu
Amortisörün tamamen bozulması
Egzoz hattının şasiye vurması
Ön takımda boşluklar
Çözüm
Motor ve şanzıman takozları yenilenmeli.
Aks kafası kontrol edilmeli (düşük hızda dönüşte “tak tak” sesi varsa %90 aks).
Direksiyon kutusu ayarı veya tamiri yapılmalı.
Alt takım bağlantıları sıkılmalı.
Egzoz askı lastikleri yenilenmeli.
3. Islık Sesi (Rüzgar, Kayış veya Turbo Islığı)
Nedenleri
Islık sesleri üç ana kategoride görülür:
A. Rüzgar kaynaklı ıslık
Kapı fitillerinin yıpranması
Aynaların aerodinamik problemi
Ön cam montaj lastiğinin gevşemesi
B. Kayış kaynaklı ıslık
Alternatör kayışı gevşek veya aşınmış
Devirdaim bilyası arızası
Klima kompresörü rulmanı ses yapıyor
C. Turbo kaynaklı ıslık
Turbo hortumu kaçırıyor
Intercooler çatlak
Turbo kanatlarında aşınma
Çözüm
Kapı fitilleri yenilenmeli veya silikon sprey ile beslenmeli.
Kayış ve rulmanlar kontrol edilip gerekli parçalar değiştirilmeli.
Turbo hattı basınç testine sokulmalı.
Hortum kelepçeleri sıkılmalı.
4. Uğultu Sesi
Nedenleri
Uğultu sesi genellikle belirli bir hızda artar:
Bilye arızası (özellikle virajda artar)
Diferansiyel arızası
Lastik balansı bozuk
Dişli kutusunda yağ azalması
Şanzıman rulmanı arızası
Çözüm
Teker bilyesi değiştirilmeli.
Diferansiyel yağı kontrol edilmeli.
Lastik balansı yapılmalı.
Şanzıman yağı eksikse tamamlanmalı veya değiştirilmeli.
5. Cızırtı ve Gıcırtı Sesleri
Nedenleri
Fren balatası bitmeye yakın
Fren diski eğilmiş
Amortisör üst takozunda sürtme
Plastik trim parçalarının gevşek oluşu
Kuru kapı fitilleri
Çözüm
Fren balata ve disk kontrolü yapılmalı.
Kapı fitilleri için silikon yağ kullanılmalı.
İç trim klipsleri yenilenmeli.
6. Sarsıntı ile Birlikte Gelen Sesler
Nedenleri
Motor ateşleme sistemi arızası
Bobin veya buji sorunu
Enjektör kirlenmesi
Şanzıman bağlantılarında boşluk
Çözüm
Bujiler yenilenmeli.
Enjektör temizliği yapılmalı.
Motor kulakları ve bağlantılar kontrol edilmeli.
7. Fren Yaparken Gelen Sesler
Nedenleri
Balata bitmiş
Disk çizilmiş
Fren kaliperi sıkışmış
Balata ile disk arasında taş sıkışması
Çözüm
Balata ve disk kontrolü yapılmalı.
Kaliper yağlanmalı.
Kaliper pimi değiştirilmeli.
8. Direksiyon Çevirirken Gelen Sesler
Nedenleri
Aks kafası arızası
Direksiyon pompası bitmek üzere
Rotil ve z rot boşlukları
Direksiyon hidrolik yağı azalmış
Askı burcu aşınmış
Çözüm
Aks kontrol edilmeli.
Direksiyon pompası revize edilmeli.
Hidrolik yağı tamamlanmalı.
Rot ve rotil bağlantıları yenilenmeli.
9. Motor Bölgesinden Gelen Şıkırtı veya Metalik Sesler
Nedenleri
Egzantrik zinciri gevşeme
Bilyelerin dağılması
Sente atlaması
Isı kalkanlarının gevşemesi
Turbo gevşek parçalar
Çözüm
Zincir ve gergi kontrol edilmeli.
Isı kalkanları sıkılmalı.
Turbo bağlantıları test edilmeli.
10. Egzozdan Gelen Patırtı ve Titreme Sesleri
Nedenleri
Egzoz bağlantı noktaları gevşek
Katalizör içi dağılmış
Susturucu çürümüş
Egzoz askı lastiği kopmuş
Çözüm
Egzoz hattı sıkılmalı.
Katalizör kontrol edilmeli.
Askı lastikleri değiştirilmeli.
Aracın Ses Yapmasını Önlemek İçin Öneriler
10 bin km’de bir rot balans kontrolü yaptırın.
Süspansiyon ve alt takımı yılda bir kez kontrol ettirin.
Kapı fitillerini düzenli olarak bakım spreyleriyle besleyin.
Şanzıman ve diferansiyel yağlarını ihmal etmeyin.
Fren bakımını zamanında yaptırın.
Trim sesleri için düzenli bakım uygulayın.
Bozuk yollarda yüksek hızdan kaçının.
Aracınızdan gelen tıkırtı, vuruntu, ıslık, uğultu ve diğer sıra dışı sesler her zaman bir arıza belirtisidir. Bu seslerin nedeni bazen basit bir burç aşınması olabilirken bazen motor veya yürüyen aksam gibi daha kritik parçalardan kaynaklanabilir. Bu kapsamlı rehberde, ses türlerine göre muhtemel nedenleri ve çözüm önerilerini bulabilirsiniz. Aracınızda alışılmadık bir ses duyduğunuzda, sorunu göz ardı etmeden erken müdahale etmek hem güvenliği artırır hem de yüksek maliyetli arızaların önüne geçer.
Araba Sesleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Aracım bozuk yolda tıkırtı yapıyor, nedeni nedir?
Bozuk yolda artan tıkırtı sesi çoğunlukla süspansiyon burçları, z-rot, rotil, amortisör takozu gibi alt takım parçalarının aşınmasından kaynaklanır. Bu parçalar boşluk yaptığında çukur ve kasislerde tıkırtı sesi duyulur.
2. Direksiyon çevirirken takırtı sesi gelmesi normal mi?
Normal değildir. Bu ses genellikle aks kafası, rot başı, direksiyon kutusu boşluğu veya direksiyon pompası ile ilişkilidir. Düşük hızda dönüşlerde gelen "tak tak" sesi çoğunlukla aks kaynaklıdır.
3. Hızlanırken ıslık sesi turbo arızası mı?
Mutlaka arıza değildir ancak büyük ihtimalle turbo hortum kaçakları, intercooler çatlağı veya turbo kanat aşınması nedeniyle oluşur. Basınçlı hava kaçışı ıslık benzeri ses çıkarır.
4. Tekerden gelen uğultu bilye arızasının belirtisi mi?
Evet. Özellikle belirli hızlarda artan ve virajda değişen uğultu sesi, büyük ihtimalle teker bilyesinin bozulduğunu gösterir. Aracın yön değiştirmesiyle sesin şiddeti artıyorsa kesin işarettir.
5. Fren yapınca cızırdama neden olur?
En yaygın neden balatanın bitmeye yakın olmasıdır. Ayrıca disk yüzeyindeki çizikler, kaliper sıkışması veya balata ile disk arasına sıkışan taş parçacıkları da cızırdama yapabilir.
6. Motor çalışırken metal sürtme sesi neden çıkar?
Bu ses;
Egzantrik zinciri gevşemesi
Rulman arızası
Isı kalkanlarının oynaması
Motor iç sürtmesi
gibi ciddi sebeplerden kaynaklanabilir. Özellikle soğukken artıyorsa zincir veya gergi arızası olabilir.
7. Kalkışta tok tok sesi aks arızası mı?
Büyük ihtimalle evet. Kalkış anında gelen tok sesi aks kafasının boşluk yapması nedeniyle olur. Ayrıca motor takozu kopması da benzer bir ses çıkarabilir.
8. Kapı fitillerinden gelen rüzgar sesi nasıl giderilir?
Fitiller zamanla sertleşip boşluk yapar. Çözüm:
Silikon sprey ile nemlendirmek
Fitilleri yenilemek
Kapı ayarı yaptırmak
Basit bakım işlemi bile rüzgar sesini ciddi oranda azaltır.
9. Süspansiyon gıcırtısı neden olur?
Genellikle amortisör üst takozu, viraj denge lastikleri, salıncak burçları veya kuru bağlantı noktaları nedeniyle olur. Soğuk havalarda artabilir.
10. Amortisör patlak olduğunda hangi ses duyulur?
Patlak amortisör, bozuk yollarda tok vuruş ve sürekli sallanma sesi üretir. Ayrıca araç gereğinden fazla zıplar. Yağ kaçırıyorsa sorun daha büyüktür.
11. Rölantide titreme ve ses neden olur?
Nedenleri:
Buji ve bobin sorunları
Enjektör kirlenmesi
Motor takozu arızası
Rölanti valfi veya sensör sorunları
Motorun düzenli çalışmasını bozan her etken titreşim oluşturabilir.
12. Aracım 90 km hızda uğultu yapıyor sebebi nedir?
Büyük ihtimalle lastik balansı, bilye arızası veya diferansiyel yağının azalması neden olur. Belirli hızlarda artan uğultu genellikle rulman kökenlidir.
13. Vites değiştirirken metalik sesin nedeni ne olabilir?
Bu ses genellikle:
Debriyaj baskı-balata aşınması
Şanzıman senkromeç arızası
Debriyaj ayarsızlığı
gibi sorunlardan kaynaklanır. Geçişlerde takılma varsa şanzıman kontrol edilmelidir.
14. Bagajdan tıkırtı gelmesi yaygın bir sorun mu?
Evet. Bunun nedeni çoğunlukla gevşek stepne, kriko, bagaj plastikleri, arka koltuk kilidi veya arka amortisör bağlantılarıdır. Basit ayarlar ile çözülebilir.
15. Araba içi trim sesleri nasıl çözülür?
Klipsler yenilenir
Ses yapan plastik bölgelere keçeli bant uygulanır
Torpido, kapı içleri sıkılır
Fitiller silikon yağ ile yumuşatılır
Bu işlemler trim seslerini belirgin şekilde azaltır.
16. Kayış sesi neden artar?
Alternatör kayışı gevşemiştir
Kayış yüzeyi aşınmıştır
Rulmanlar ses yapıyordur
Klima kompresöründe rulman arızası olabilir
Çözüm için kayış gerginliği ve rulmanlar kontrol edilmelidir.
17. Klima açınca ses gelmesi normal mi?
Hafif bir yük bindirme sesi normaldir ancak yüksek sesli uğultu, tıkırtı veya sürtme klima kompresörü arızasına işaret eder. Kompresör rulmanı bozulduğunda belirgin ses çıkarır.
18. Yağsız araç kullanmak ses yapar mı?
Evet ve çok tehlikelidir. Motor yağı azaldığında veya tamamen bittiğinde, metal parçalar birbirine sürtünür ve:
Sürtme sesi
Tıkırtı
Metal şakırtısı
gibi ciddi sesler çıkar. Motor kısa sürede zarar görür.
19. Direksiyon pompası arızalı olunca nasıl bir ses çıkar?
Direksiyon çevrildiğinde uğultu ve inleme sesi gelir. Hidrolik yağ azaldığında da aynı ses duyulabilir. Yağ tamamlanmasına rağmen devam ediyorsa pompa arızalıdır.
20. Motor takozu kopunca hangi ses duyulur?
Motorun altından gelen tok vuruş, kalkışta sarsıntı ve vites geçişinde sertlik hissi oluşur. Motor fazla sallandığı için metal çarpma sesi gelir.
21. Egzozdan patırtı gelmesi ne anlama gelir?
Egzoz bağlantıları gevşek
Katalizör içi dağılmış
Susturucu çürümüş
Egzoz askı lastiği kopmuş
Bu nedenle egzoz hattı şasiye çarpar ve patırtı yapar.
22. Aks kafası bozuksa nasıl anlaşılır?
En belirgin belirtisi düşük hızda dönüşlerde gelen tak tak sesidir. Özellikle tam sağ–tam sol yaparken ses güçleniyorsa aks kafası aşınmıştır.
23. Balata bitince nasıl bir ses gelir?
Fren yaparken metal sürtme, cızırdama veya bağırma sesi duyulur. Balata tamamen biterse metal metal sürtmesi nedeniyle daha sert bir ses oluşur.
24. Disk eğrilmesi hangi sesi yapar?
Frene bastığınızda titreşimle birlikte sürtme veya vuruntu sesleri oluşur. Direksiyonda titreme varsa disk eğrilmiş olabilir.
25. Yüksek hızda rüzgar sesi artıyorsa çözüm nedir?
Kapı fitilleri yenilenir
Kapı ayarı yapılır
Aynalar kontrol edilir
Ön cam fitil boşlukları kapatılır
Aerodinamik boşluklar kapatıldığında rüzgar sesi azalır.
